मानसीचा चित्रकार तो.....

पेन्सील स्केच काढणे मला आवडते. सुदैवाने माझे आजी-आजोबा, माझ्या दोन्ही आत्या, आई, मोठी बहिण ह्यांच्या हातात हि कला असल्याने बेसिक मार्गदर्शनाची पायरी मी घरीच ओलांडली. शिवाय ८वीत असताना एलिमेंट्री परीक्षा देखिल B ग्रेड ने का होईना पास झालोय. पुढे इंटरमिजीएट नाहि करता आली Bad luck, पण मग रंगाचा ब्रश सुटला तो सुटलाच(आता मी फक्त MS PAINT पुरता कंप्युटरवरती तो पेंटब्रश वापरतो). पण त्या जागी पेन्सील आली. पेन्सीलने देखिल कागदाला हसवता-रडवता येतं हे समजलं, खरं तर थोडा उशीरच झाला होता पण चित्रकला अगदिच अनोळखी नव्हती. काहि दिवस मान खाली घालुन चित्र काढल्यावर कोणाचे चित्र आहे? हा प्रश्न पडणे कमी होत गेलं. निदान घोडा आहे कि कुत्रा, हा प्रश्न तरी नक्कि पडत नाहि.

रंगांपेक्षाहि पेन्सील शेडिंग जास्त कठिण असतं असं मला वाटतं कारण कागदाचा पांढरा रंग हा एक आणि पेन्सीलचा रंग दुसरा हे दोनच रंग वापरुन चित्र सजवायचं असतं. त्यातहि सगळी किमया हि पेन्सीलची असते. हवी तिथे हवी ती पेन्सील वापरायची. हवी ती म्हणजे हवी त्या ग्रेड्ची खरं म्हणजे त्यात चढ उतार असतो - उतरत्या क्रमाने(Darker to Softer) ग्रेड बघायच्या झाल्याच तर - (Dark)9B, 8B, 7B, 6B, 5B, 4B, 3B, 2B, B, HB, F, H, 2H, 3H, 4H, 5H, 6H, 7H, 8H, आणि 9H(soft) असा क्रम असतो. पण साधारणत: HB पासुन 6B पर्यंत चित्रकलेसाठी वापरल्या जातात, त्या पुढील ग्रेड या बहुतकरुन drafting and engineering साठी वापरतात. ही ग्रेड करण्याची पध्दत युरोपियन आहे. अमेरीकन पध्दतीत #1, #2, #2.5 असे प्रमाण वापरतात. पेन्सील हा शब्द pencillus या लॅटिन शब्दावरुन आलाय त्याचा अर्थ "little tail." असा होतो. पेन्सील जितकी डार्क तितकी ती लवकर झिजते ती जास्त मऊ असते. या उलट पेन्सीलची शेड जितकी सॉफ्ट तितकी ति झिजण्यासाठि hard असते. HB मधला H हा "हार्डनेससाठि" तर B "ब्लॅकनेससाठि" वापरतात.
आपण ज्या पेन्सील वापरतो त्या Graphite pencils असतात, या शिवाय Charcoal pencils, Crayon pencils, Grease pencils, Watercolour pencils, Carpenter's pencils, Copying pencils, Erasable colour pencils, Stenographer's pencil आणि Golf pencil असे इतर प्रकार आहेत. अर्थात चित्रकलेसाठी शेवटच्या २ पेन्सील नाहि वापरल्या जात, किंवा कार्पेंटर्स पेन्सील देखिल वापरत नाहित. आता रंगीत पेन्सील्स असतात पण पेन्सील स्केच म्हंटलं कि "ब्लॅक & व्हाईट" हेच डोळ्या समोर येतं. या शिवाय अजुन माहिती इथे मिळेल.

मधे कधीतरी माणसाच्या शरीराची ठेवण, उभं राहण्याची, बसण्याची पध्दत याची प्रॅक्टिस करण्यासाठि Nude Sketches देखिल काढतो, बहुदा जे सगळेच चित्रकार काढतात. पण घरच्यांनी विशेषत: आईने बघितले तर पोरगं वाया गेलं असं तिला वाटु नये म्हणुन लगेच खोडुनहि टाकतो, उगीच त्यांच्या बालमनावर परीणाम नको व्हायला. खरंतर TITANIC मला यासाठिच जास्त आवडला होता. चित्रकार जॅक(लिओनार्दो डिकॅप्रिओ)चा मला "तेव्हा" भयानक हेवा वाटला होता.[;p].

पुढिल काहि चित्रे माझ्या अल्पमतीने काढली आहेत. मला माहित आहे कि माझ्या चित्रांना अजुन प्रोफेशनल/आर्टिस्टिक टच वगैरे नाहिये.पण हि चित्रे मी माझ्यासाठि काढली आहेत. मी कधी नर्व्हस असेन, मुड खराब झाला असेल तर जुनी गाणी तरी ऐकतो किंवा सरळ चित्र काढायला बसतो. कधी कधी जितका मुड खराब तितकं चित्र चांगलं येतं. कदाचित Frustration बाहेर निघत असेल. अर्थात नेहमीच असं असतं असं नाहि.

चित्र मोठे करुन बघण्यासाठि त्या चित्रावर टिचकी मारा - बोले तो क्लिक करना यार!!



जो १४ विद्या आणि ६४ कलांचा अधिपती आहे, त्याच्या पासुनच श्रीगणेशा.



ज्यांनी आम्हाला ताठ मानेने जगायला शिकवले - छत्रपती शिवराय.
(महाराजांच्या चेहर्‍यावर अगदि आश्चर्योत्सुक भाव आहेत, पण महाराजांनी कधीतरी ते भाव दाखवले असतीलच ना??? मग तेव्हाचे भाव दाखवले आहेत!)



प्रत्येक मराठि माणसाचा मानबिंदु - स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर.



हिंदुहृदयसम्राट - वीर सावरकर.
(चष्म्याची सावली काढणे हा यातला कढिण भाग होता!)




गुरुदेव!
("रविंद्रनाथ:तीन व्याख्याने" - पु.ल. , या पुस्तकावरील चित्र आहे, सुभाष अवचटांनी ब्रशच्या सहाय्याने काढलेले चित्र मी पेन्सीलने काढले आहे.)



नादब्रह्म - पं.भीमसेन जोशी.



सच्चिन!सच्चिन!! आपला तेंडल्या.
(सचिनचे दात काढल्यावर(म्हणजे कागदावर) मी माझ्यावरच बेहद्द खुष झालो होतो. कारण बर्‍याचदा हसणार्‍याचे पेन्सील स्केच काढले कि दात किडल्यासारखे येतात, कदाचित सचिन कोलगेट वापरतो म्हणुन इथेहि त्याचे दात चकाचक आले आहेत.)




खेळणी विकणारी बाई - कल्पनाचित्र.



हं! क्या कहे? - कोणा अनामिकेचे कल्पनाचित्र.
(बाकि काहि म्हणा हिची सडक बोटे सुंदर आली आहेत. शिवाय ओठांच्या बाह्य रेषा काढताना डार्क रेषा वापरली नाहिये. म्हणुन सलग ओठ आले आहेत नाहितर ओठांभोवती गडद रेषा येउन चित्राची मजा जाते.)





Innocence - सहज सुलभ भाव.



- सौरभ वैशंपायन.